BMM 3116 GENRE KESUSASTERAAN MELAYU
PENDEKATAN
1) Pendekatan Struktural
Pendekatan Struktural melihat sesuatu berdasarkan
struktur dan fungsi.
Pendekatan ini cenderung membicarakan elemen-elemen yang
membina objek.
Contoh: Jika melihat rumah, pendekatan ini akan melihat
unsur-unsur yang membangun rumah seperti bahan binaan yang mungkin terdiri
daripada jenis kayu, simen, gred batu bata, jenis atap, jendela, pintu dan
fungsi ruang-ruang atau bahagian rumah tersebut.
Karya sastera pula dinilai berdasarkan unsur fizikal seperti
watak, latar, teknik dan sebagainya yang membangun karya sastera itu dan
fungsi-fungsi unsur tadi untuk menyampaikan isi (tema dan persoalan) karya
sastera.
KAEDAH
Kaedah
1) Kaedah Struktural
Pengajaran sastera melalui kaedah ini bermaksud mengajarkan
elemen-elemen yang membangun karya sastera.
Karya sastera seperti novel, drama, hikayat, cerita rakyat
dan cerpen diajarkan melalui pembicaraan tentang elemen-elemen seperti watak
dan perwatakan yang sering dibahagikan kepada watak protagonis, antagonis,
neutral, watak pipih, watak bulat dan sebagainya; latar cerita seperti latar
tempat, latar peralatan, latar budaya, dan latar waktu; jenis sudut pandangan
pencerita yang terbahagi kepada sudut pandangan pencerita, sudut pandangan
watak, sudut pandangan kamera dan sudut pandangan bawah sedar; sifat sudut
pandangan seperti maha tahu, tahu terhad, dan jahil; jenis perbualan seperti
dialog, monolog, multilog; teknik penceritaan seperti imbas muka, imbas
kembali; jenis plot seperti kronologi, antikronologi, plot mudah, plot kompleks
dan tanpa plot; dan isi karya sastera, iaitu persoalan, tema, pengajaran dan
nilai.
Kaedah ini melihat semua unsur yang terdapat dalam karya
sastera namun tidak terlalu mendalam dari segi jangkauan penjelasannya. Jika
ingin melihat sesuatu unsur dengan lebih mendalam, maka kaedah berfokus
digunakan.
2) Kaedah Mengalami dan Menghayati
Kaedah ini lebih mengutamakan kemampuan untuk menikmati
karya sastera. Mengajarkan karya sastera menggunakan kaedah ini lebih
mementingkan kebolehan pelajar-pelajar untuk mengalami dan menghayati
unsur-unsur yang terkandung dalam karya sastera.
Melalui kaedah ini,
karya puisi atau sajak dinikmati dengan cara mendeklamasinya. Perwatakan watak
difahami lalu dilakonkan melalui aktiviti lakonan, drama atau improvisasi.
Karya sastera seperti pantun pula boleh digunakan dalam aktiviti berbalas
pantun atau dinyanyikan mengikut irama-irama tertentu seperti joget, japin,
dangdut dan yang bersesuaian.
3 Pendekatan Pemahaman Teks
• Kaedah Berfokus
Kaedah ini cenderung membicarakan karya sastera secara
terperinci. Untuk memenuhi keperluan ini, kaedah ini memilih aspek atau unsur
tertentu untuk dijadikan fokus pengajaran dan pembelajaran. Sebagai contoh,
aspek penggunaan bahasa dalam dialog boleh dijadikan sebagai fokus utama
manakala aspek watak dan perwatakan pula boleh dijadikan fokus sampingan.
Melalui kaedah ini, pengajaran boleh terdiri daripada satu fokus utama; satu
fokus utama dan satu fokus sampingan; atau satu fokus utama dan pelbagai fokus
sampingan.
TEKNIK
4 Teknik dan Aktiviti Pengajaran dan Pembelajaran
• Mestamu
Mestamu
bermaksud mendeklamasikan puisi dan melagukannya tanpa muzik. Hal ini bermakna terdapat dua
aktiviti berjalan serentak; iaitu mendeklamasi dan melagukan puisi tersebut,
sama ada baris demi baris atau rangkap demi rangkap. Jika teknik ini dibuat
secara berpasangan, seorang pelajar akan mendeklamasi dan seorang lagi akan
melagukannya.
• Deklamasi
Deklamasi
bermaksud membaca puisi dengan nada, intonasi suara, dan gaya yang sesuai. Untuk menjadikan deklamasi lebih
menarik, pelajar perlu memahami dan seterusnya menghayati puisi yang akan
dideklamasikannya.
5 Teknik dan Aktiviti Pengajaran dan Pembelajaran
• Pemaduan seni
Pemaduan
seni bermaksud penggunaan beberapa unsur seni seperti, seni lukis, seni suara,
seni lakon, dan sebagainya untuk menghidupkan petikan atau babak dalam karya
sastera. Untuk tujuan pemaduan seni ini, seni-seni yang dipilih itu digunakan
secara serentak pada masa yang sama. Sebagai contoh, pengajaran aspek
perwatakan dalam sesebuah novel boleh dibuat dengan cara melakonkan aksi watak
tersebut, dan pada masa yang sama pelajar lain melukiskan gambaran watak, dan
mungkin sekumpulan pelajar lain menyanyikan
fakta mengenai watak tersebut.
• Adaptasi, Kerusi panas
Adaptasi
Adaptasi
ialah suatu teknik yang boleh digunakan dalam pengajaran kesusasteraan Melayu.
Adaptasi bermaksud mengubah atau mereka bentuk sesuatu genre sastera kepada
bentuk lain yang difikirkan lebih menarik. Untuk memudahkan pelajar memahami
isi sesebuah sajak, guru boleh mengadaptasi sajak tersebut kepada bentuk drama,
cerpen atau nyanyian.
Kerusi panas
Teknik
kerusi panas boleh digunakan untuk pengajaran aspek watak dan perwatakan dalam
sesebuah karya sastera. Dalam teknik ini, seorang pelajar akan diminta
menghayati dan mendalami watak dalam sesebuah cerita, kemudian pelajar ini
ditempatkan di kerusi yang diletakkan di hadapan kelas. Seterusnya,
pelajar-pelajar lain diminta menanyakan soalan-soalan yang berkaitan dengan
watak yang dipegang oleh pelajar di kerusi panas dan pelajar ini akan
menjawabnya berdasarkan cerita atau peristiwa dalam karya sastera tersebut.
• Boneka
Menggunakan boneka sbg ABM untuk menceritakan / penceritaan watak
6 Teknik dan Aktiviti Pengajaran dan Pembelajaran
• Teater Pembaca, Teater Bercerita
Teater pembaca
Teater
pembaca ialah suatu teknik apabila pengajaran bacaan dijalankan secara
bercerita sambil melakonkan aksi-aksi yang terdapat dalam bahan bacaan itu. Dalam
teknik ini pelajar kan membaca dengan intonasi dan gaya seperti watak yang
terdapat bahan bacaan tersebut.
Teater bercerita ialah satu bentuk drama naratif yang
berbentuk cerita yang dilakonkan secara spontan. Teater bercerita menggabungkan
pelakon dan pencerita pada masa yang sama. Tegasnya, pencerita akan bercerita,
manakala pelakon akan melakonkan aksi atau perkara yang diceritakan oleh
pencerita itu. Walau bagaimanapun, guru perlu menyediakan skrip yang diolah
daripada cerita atau isi bahan-bahan sastera yang dipilih. Secara umumnya,
teknik ini boleh digunakan untuk mengajarkan genre-genre sastera yang berbentuk
naratif seperti cerpen, novel dan prosa klasik.
• Improvisasi
Improvisasi
ialah lakonan spontan yang terdiri daripada kumpulan kecil, yang skripnya
diolah daripada isi atau peristiwa yang terdapat dalam genre sastera yang
diajarkan. Dalam pengajaran cepern misalnya, para pelajar boleh diminta
menyediakan skrip secara berkumpulan bagi menceritakan peristiwa yang berlaku
dalam permulaan cerpen, konflik, dan peleraian dalam cerpen berkenaan.
No comments:
Post a Comment